بررسی برخی از مکانیسم های بیوکنترلی beauveria bassiana علیه بیماری رایزوکتونیایی گوجه فرنگی

مرگ گیاهچه¬ی گوجه¬فرنگی یکی از شایع¬ترین بیماری¬هایی است که به¬وسیله¬ی rhizoctonia solani در سراسر جهان ایجاد می¬شود. . با توجه به خطرات سموم شیمیایی و مشکلات مربوط به سایر روش¬های کنترل، به¬نظر می¬رسد که کنترل بیولوژیک یک راه حل مناسب برای حفاظت گیاهان در برابر این بیمارگر ¬باشد. beauveria bassiana به¬عنوان اندوفیت، علاوه بر پارازیته کردن حشرات، می¬تواند به¬صورت سیستمیک دامنه¬ی وسیعی از گیاهان را کلنیزه نماید و باعث افزایش مقاومت گیاه شود. بنابراین به¬نظر می¬رسد که، جایگزین مناسبی برای سموم¬شیمیایی در کشاورزی پایدار باشد. در این پژوهش، توانایی چهار جدایه از قارچ b. bassiana جهت کنترل گیاهچه¬میری گوجه¬فرنگی در شرایط آزمایشگاهی و گلخانه¬ای مورد بررسی قرار گرفت و میزان ترکیبات دفاعی و آنزیم های القاشده در اثر تحریک مقاومت گیاه اندازه¬گیری شد. بررسی¬های آزمایشگاهی نشان داد که چهار جدایه¬ی به¬کار رفته، با تولید متابولیت¬های فرار و غیرفرار می توانند از رشد میسلیوم قارچ بیمار¬گر جلوگیری نمایند. ولی با وجود تولید آنزیم کیتیناز توسط آن¬ها، قادر به پارازیته کردن و تجزیه¬ی دیواره¬ی قارچ رایزوکتونیا نبودند. در بررسی¬های گلخانه¬ای نیز جدایه¬های kj¬24، ts12¬ و ts7¬ به¬ترتیب با غلظت¬های 105، 107 و 109 اسپور در میلی¬لیتر، توانستند گیاهچه¬میری گوجه¬فرنگی را به¬طور قابل توجهی کاهش دهند. با آنالیز داده¬های حاصل از فاکتور¬های رشدی و میزان آنزیم¬ها و ترکیبات دفاعی، مشخص گردید که کنترل موفق گیاهچه¬میری رایزوکتونیایی توسط جدایه¬ی kj¬24 با غلظت¬ 109 اسپور در میلی¬لیتر احتمالا ناشی از خاصیت تحریک¬کنندگی رشد گیاه می¬باشد. در جدایه¬های ts12¬ و ts7با غلظت 107 اسپور در میلی¬لیتر نیز به¬نظر می¬رسد تحریک مقاومت سیستمیکی القایی گیاه باعث کاهش گیاهچه¬میری شده است. با توجه به نتایج به¬دست آمده، می¬توان نتیجه گرفت که جدایه¬های به¬کار رفته در این تحقیق همانند ریزوباکتر¬های محرک رشد گیاه توانایی تحریک رشد گیاه را دارند و می¬توانند با استفاده از مکانیسم-های مختلفی از گیاه در برابر بیمار¬گر¬ها محافظت نمایند. تحریک مقاومت سیستمیک القایی از مهم¬ترین مکانیسم¬های بیوکنترلی بوده و نیازمند بررسی¬های بیشتری است. این قارچ با دارا بودن فعالیت اندوفیتی و توانایی پارازیته کردن حشرات و حفاطت گیاهان در برابر بیمارگرها می¬تواند جهت تولید در مقیاس وسیع تجاری مورد مطالعات دقیق تری قرار گیرد.